تبیین مدل کیفی ارزیابی روان شناسیِ شناختیِ معماری بیوفیلی در برنامه ریزی و طراحی مسکن

Explanation of the quantities’ cognitive psychological evaluation model of Biophilia architecture in planning and housing design

نویسندگان :

دکتر محمود گلابچی¹، دکتر هادی محمودی نژاد²، دکتر غلامحسین ناصری³، دکتر مهدی داداشی⁴، دکتر زهره حقی⁵،

نویسندگان لاتین :

mahmood gholabchi¹، hadi mahmoudinejad²، gholamhosein naseri³، mahdi dadashi⁴، zohre haghi⁵،
گروه معماری، دانشکده هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران¹، دکتری معماری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه تربیت مدرس، ایران(مسئول)²، استادیار، گروه معماری، واحد دامغان، دانشگاه آزاد اسلامی، دامغان، ایران³، استادیار گروه معماری، واحد بابل، دانشگاه آزاد اسلامي، بابل، ايران⁴، دکتری معماری، واحد دامغان، دانشگاه آزاد اسلامی، دامغان، ایران⁵
تعداد صفحات : 19
چکیده :

نظریه بیوفیلیا، برای اولین بار توسط «ادوارد او. ویلسن» از اساتید زیست شناسی دانشگاه هاروارد در کتاب او به نام بیوفیلیا در سال 1984 چاپ شد. ازجنبۀ واژه شناسی اصطلاح «بیوفیلیا» به معنی «دوست داشتنِ حیات یا سیستم های واجدِ حیات» می باشد و برای نخستین بار توسط «اریک فروم» برای تبیین یک گرایشِ روان-شناختی در خصوصِ«جذابیت هر آنچه زنده است»، مورد استفاده قرار گرفت. در واقع او برای اولین بار به وابستگی درونی انسان به ارگانیسم های زنده اشاره کرد. از سویی دیگر، به نظر می رسد که بهترین تحلیل نظام ادراکی انسان در محیط، را می توان با یافته های علوم اداراک و شناخت محیط در دانش روان شناسی محیطی را مرتبط دانست و نوعی کالبدشکافی و جستجوی پیوند و این همانی انسان و طبیعت (محیط) را در آن مشاهده کرد. در هرحال، ارزیابی های شناختی از عناصر معماری بیوفیلی مبتنی بر زمینه های نگرش اکولوژیک می تواند در ارتقا برنامه ریزی و طراحی مسکن تاثیرگذار باشد. این تحقیق بنا به ماهیت بنیادی و بنا به ماهیت، تحقیقی شناختی است. روش تحقیق، «توصیفی- تحلیلی» است که از ابزار گردآوری داده مشتمل بر مطالعات کتابخانه ای و اسنادی بهره برده است. همچنین از روش «استدلال منطقی» در بازیابی مدل مفهومی استفاده شده است. در راستای تیین مدل کیفی نیز از «روش فراتحلیل» برای تحلیل و جمعبندی مطالعات صورت گرفته در این رابطه و دستیابی بهتر به مدل جامع و جهان شمول در راستای تبیین مدل ارزیابی روان شناسی شناختیِ معماری بیوفیلی در برنامه ریزی و طراحی مسکن بهره گرفته شده است.

چکیده انگلیسی :

Biophilia theory, for the first time by his Edward O. Wilson, a professor of livability at Harvard University, was published in his book in 1984. In fact, he first refers to the inner dependence of human beings on living organisms. From the terminology of terminology, the term Biophilia means "loving life or system of life" and for the first time was used by the forum to explain a cognitive orientation in regard to "the attractiveness of everything that is alive". On the other hand, it seems that the best analysis of human perceptual system in the environment can be related to the finding of environment in the knowledge of environmental psychology and a kind of post - mortem and the nature of human nature and nature (environment). However, cognitive assessment of architectural elements based on ecological attitude can be effective in enhancing the planning and design of housing. This study is based on the fundamental nature and according to nature, cognitive research. The research method is descriptive - analytic which has benefited from data collection tools including library studies. In addition, the method of logical reasoning has been used in retrieving the conceptual model. In line with Meta - analysis, a Meta - analysis of for conclusion of the studies in this relationship and better access to the comprehensive model of architecture of Biophilia architecture is utilized in planning and housing planning.

موضوع : معماری
کلمات کلیدی : معماری بیوفیلی، نظریه اطلاعات، روان شناسی محیطی، نگرش اکولوژیک.
کلمات کلیدی انگلیسی: Biophilic architecture, information theory, environmental psychology, ecologic approach
مراجع :
1. براتی، شادی (1389) حیات منظر در حیاط شهر، پایان نامه کارشناسی ارشد معماری منظر، دانشگاه شهید بهشتی. 2. براتی، ناصر و محمدعلی سلیمان نژاد. (1390) ادراک محرک ها در محیط کنترل شده و تأثیر جنسیت بر آن. باغ نظر. (17). 3. بی طرف، احسان، حبیب، فرح، ذبیحی، حسین (1396) نگرش بیوفیلیک رویکردی در ارتقاء سطح کیفی محیط زندگی ساکنان مجتمع های مسکونی، مدیریت شهری، شماره 49. 4. پلاسما، یوهانی ( 1392) دست متفکر (حکمت وجود متجسد در معماری)، ترجمه علی اکبری نشر پرهام نقش. 5. پلاسما، یوهانی (1388) چشمان پوست: معماری و ادراکات حسی. ترجمه رامین قدس. تهران: گنج هنر:پرهام نقش. 6. پیراوی ونک، مرضیه (1389) پدیدارشناسی نزد مرلوپونتی، نشر آبادان، پرسش. 7. پیرمحمودی، فروزان (1396) تاثیر الگوی طراحی بیوفیلیک در حس سرزندگی ساکنین مجتمع های مسکونی، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته معماری، راهنما: امیر برزویی، وزارت علوم و تحقیقات، موسسه آموزش عالی کمال الملک. 8. زومتر، پیتر (1393) رهیافت پدیدارشناسی دراندیشه پیتر زومتر، ترجمه و گردآوری: مرتضی نیک فطرت، سیده صدیقه میرگذار لنگرودی، تهران: علم معمار رویال. 9. زیاری، کرامت الله، حسن زاده علی، زیاری سمیه (1394) بیوفیلیک در شهر: ادغام طبیعت در طراحی و برنامه ریزی شهری، تهران: آراد کتاب. 10. سعدیان، نجمه و دیگران (1394) تبیین نقش شفابخش منظر طبیعی در محیط مصنوع با توجه به الگوهای طراحی بیوفیلیک، سومین کنگره بین المللی عمران، معماری و توسعه شهری). 11. سلطانی فرد، هادی، مقدم، صدرالدین (1394) مقدمه ای بر رهیافت بیوفیلیک در برنامه ریزی و طراحی پایدار، کانون سراسری انجمن های صنفی مهندسان معمار ایران، تهران همایش بین المللی معماری، عمران و شهرسازی در هزاره سوم. 12. شریفی، عبدالرضا، آذرپیرا، مرتضی (1393) بررسی الگوگیری از محیط زیست طبیعی در معماری شهری و استفاده از نظریه بیوفیلیک (شهر در باغ) و مقایسه آن با رویکرد شهرسازی در مکتب اصفهان. کنگره بین المللی پایداری در معماری و شهرسازی، مصدر، دوبی. 13. طيبي، مينا، گل افشان، سها (1395) راهكارهاي طراحانه براي پياده سازي طراحي بايوفيليك در ساختمان‌هاي محيطي، دومين كنفرانس بين‌المللي دستاوردهاي نوين پژوهشي در عمران، معماري و مديريت شهري. 14. گلابچی، محمود، محمودی نژاد، هادی (1398) دانشنامه معماری بیومیمیکری و بیوفیلی، تهران: دانشگاه پارس. 15. گلکار، کوروش (1387) جزوۀ مبانی نظری طراحی شهری، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهیدبهشتی. 16. لنگ، جان (1391). آفرینش نظریه معماری نقش علوم رفتاری در طراحی محیط (چاپ ششم). (ترجمه ی علیرضا عینی فر) تهران: موسسه انتشارات دانشگاه تهران. 17. لنگ، جان و مولسکی، والتر. (1393). نظریه معماری، تمرین و علوم رفتاری: بازبینی عملکردگرایی (چاپ اول). (ترجمه ی محسن کاملی) تهران: سازمان مدارس آزاد اسلامی (سما)، پیام سما. 18. ماتلاک، جان (1379) « آشنایی با طراحی محیط و منظر»، ترجمۀ معاونت آموزش و پژوهش سازمان پارکها و فضای سبز شهر تهران، انتشارات پارکها و فضای سبز شهر تهران. 19. محمودی نژاد، هادی (1388) معماری زیست مبنا، تهران: هله. طحان . 20. محمودی نژاد، هادی: الف (1398) معماری بیونیک، تهران: انتشارات طحان. 21. محمودی نژاد، هادی: ب (1398)، معماری بیوفیلی، تهران: انتشارات طحان. 22. محمودی نژاد، هادی: پ (1398) معماری بیومیمیکری، تهران: انتشارات طحان. 23. محمودی نژاد، هادی: ت (1398) معماری بیولوژیک و معماری پایدار، تهران: انتشارات طحان. 24. محمودی نژاد، هادی: ج (1398) روانشناسی شناختی و معماری بیوفیلی، تهران: انتشارات طحان. 25. مرلوپونتی، موریس (1375) اولویت ادراک، ترجمه مراد فرهاد پور، فصلنامه علمی پژوهشی فرهنگ، وویژه فلسفه (پدیدارشناسی2). 26. مطلبی، ﻗﺎﺳﻢ. (1380) روانﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﺤﻴﻄﻲ داﻧﺸﻲ ﻧﻮ در ﺧﺪﻣﺖ ﻣﻌﻤﺎري و ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﻬﺮي. ﻫﻨﺮﻫﺎي زﻳﺒﺎ. (10). 27. نفیسی، غلامرضا؛ شکرکن، حسین؛ برادران رفیعی، علی محمد و ماهر، فرهاد (1394). مکتبهای روانشناسی و نقد آن. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت). 28. Amjad Almusaed, Intelligent sustainable strategies upon passive bioclimatic houses, Arkitektskole in Aarhus, Denmark, 2004, p. 74 29. Amjad Al-musead, Town texture specific for the warm zone, AD Review, issue nr 12-1996, Bucharest. 30. Berkebile, B., & McLennan, J. (2004). The Living Building: Biomimicry in Architecture, Integrating Technology with Nature. BioInspire ,18. 31. Bonnes, M., & Secchiaroli, G. (1995). Environmental psychology: A psycho-social introduction. (C. Montagna, Trans.) London • Thousand Oaks • New Delhi: SAGE publications. 32. Browning, W.D., Ryan, C.O., Clancy, J.O. (2014). 14 Patterns of Biophilic Design. New York: Terrapin Bright Green, LLC. 33. Browning, W.D., Ryan. C.O., Clancy, J.O. (2014). 14 Patterns of Biophilic Design. New York: Terrapin Bright Green Ilc. 34. Clark, E., Chatto, CH.F., (2014), Biophilic Design Strategies to generate wellness and productivity, National professional conference, April 22-24, 2014. 35. Diaconu (2011). Behavior setting theory and community psychology: An analysis and critique. Journal of Community Psychology, 16(4), 355-372. 36. Eisenstein. (2002). The quest for quality in public housing projects. A behavior to-out come paradigm construction management & Economics. Vol.21. No. 2. PP: 147-158. 37. Francovich, C. (2008). Exploring Leadership Influence Behaviors in the Context of Behavior Settings. International Journal of Leadership Studies, 4(1), 38-50. 38. Gieseking, J. J. (2014). Environmental Psychology. International Encyclopedia of Critical Psychology, 587-593. 39. Kaplan, R. & Kaplan, S. (1989). The Experience of Nature. New York: Cambridge. 40. Kaplan, R. (1989). Psychological Testing: Principles, Applications, and Issues. Brooks/Cole Publishing, Pacific Grove. 41. Kaplan, Stephen, 1995, The restorative benefits of nature: Toward an integrative framework, Journal of Environmental Psychology, Vol.15: 169-182. 42. Kellert, S. (2018). Nature by Design: The Practice of Biophilic Design. Yale University Press. 43. Kellert, S.& Calabrese,E.(2015).The Practice of Biophilic Design. Retrieved from: www.biophilicdesign.com. 44. Kellert, S.B. Heerwagen, J. Mador, M. (2008). Biophilic Design: the Theory, Science and Practice of Bringing Buildings to Life. NJ: John Wiley & Sons. 45. Kellert, S.F. & B. Finnegan (2011). Biophilic Design: the Architecture of Life (Film). Bullfrog Films. 46. Kellert, S.R. (2012). Birthed: people and nature in the Modern World. USA: Yale university press. 47. Kellert, S.R., Calabrese, E.F. (2015). The Practice of Biophilic Design. 48. Kerllet, S.R & etal,. (2008). Biophilic Design: The theory, science and practice of Bringing Building Life. Hoboken. New Hersey: John Wilcy and Sons. Inc. 49. Lyne, D. et al. (1994). The importance of nature for health: is there a specific benefit of contact with green space. Centre for Evidence-Based Conservation School of the Environment and Natural Resources, Bangor University: Bangor. 50. Macann (1993, October). Crossing Over: The Interdisciplinary Meaning of Behavior Setting Theory. International Journal of Humanities and Social Science, 2(19 (Special Issue)), 18-27. 51. McClure (2007). Beyond The Gap: An Optimistic Re-Visit To Behavior Setting Theory. Beirut Arab University Journal. 52. Michael, P. (2011). Biomimicry in Architecture - Mitigation and Adaptation to Climate Change. RIBA. 53. Moore, G. (1979). Environment-Behavior Studies. In J. Snyder, & A. Catanese, Introduction to Architecture (pp. 46-71). New York: McGraw-Hill. 54. Moore, G. (1997). Toward Environment-Behavior Theories of the Middle Range: Their Structure and Relation to Normative Design Theories. In G. Moore, & R. Marans, Advances in Environment, Behavior and Design, Volume 4 (pp. 1-40). New York: Plenum Press. 55. Moore, G. (2004). Environment, Behavior and Society: Some Current EBS Research at the University of Sydney. proceedings of the 6th International Conference of the Environment-Behavior Research Association (China) (pp. 489-506). Tianjin, China: Biahua Literature and Art Publishing House. 56. Moore, G., Tuttle, D., & Howell, S. (1985). Environmental Design Research Directions: process and prospects. New York: Praeger Publisher. 57. Moore, K., VanHaitsma, K., Curyto, K., & Saperstein, A. (2003). A pragmatic environmental psychology: A metatheoretical inquiry into the work of M. Powell Lawton. Journal of Environmental Psychology, 23(4), 471-482. 58. ponty (1962). Can the Identity of a Behavior Setting Be Perceived Through Patterns of Joint Action? An Investigation of Place Perception. Behavioral Sciences, 4(4), 371-393. 59. Singh, A. &. (2015 ). Biomimicry-an alternative solution to sustainable buildings. Journal of Civil and Environmental Technology, 2(14), 96-101. 60. Söderlund, J., & Newman, P. (2015). Biophilic architecture: a review of the rationale and outcomes. AIMS Environmental Science, 2(4), 950-969. 61. Spiegelberg. 1998 Ecological Psychology. In V. R. (Ed), Encyclopedia of Human Behavior (2nd edition ed., p. ???). Maryland Hights MO: Elsevier. 62. Stephen robert Kellert, Dimensions, elements, and attributes of biophilic design, Yale University, Retrieved on: 12 August 2016 63. Strumse, E. (2014, spring). Psychological perspectives on People and Environment. Retrieved from Lillehammer University College, Norway. 64. Toronto City Planning. 65. Torrance, S. B., & McGlade, T. (2013). City of Toronto guidelines for biodiverse green roofs. Toronto: 66. Walsh, W. B. (1973). Theories of Person-Environment Interaction: Implications for the college student.Monograph. Iowa City, Iowa: American College Testing Program (ACT), Research and Development division. 67. Wells, M. (2011). Designing For Biodiversity: Productivity and Profit, Environmental Briefing Note. British Council of Offices. 68. Wilson, E.O. (1984). Biophilia. Cambridge. MA: Harvard University Press. 69. Wilson, Edward O., 1992, the diversity of life. Harvard University Press. 70. Zar Pedersen, M. (2012). Ecosystem Services Analysis For The Design Of Regenerative Urban Built Environments. Victoria University of Wellington.

---

تعداد بازدید از مقاله : 1514
تعداد دانلود فایل : 697